برچسب زدن به فرزند -1

حرف هایی که به فرزندمان می زنیم، هویت او و حریم شخصیش را شکل می دهد. از این رو، تحت هیچ شرایطی نباید روی فرزند مان، برچسب بزنیم. 

.

.

شنوندگان شگفت انگیز

فرزند ما از زمانی که سعی می کند حرف زدن را یاد بگیرد، شنونده ای شگفت انگیز است. او با دقت به کلمات ما، لحن ما و شیوه ی صحبت کردن مان دقت می کند و یاد می گیرد. وقتی تا حدی به حرف زدن می افتد، ذهنش کلمات را تجزیه تحلیل و ارزیابی می کند. عبارت ها را شکل می دهد و به همین خاطر، گاهی اوقات کلماتی می گوید و از جملاتی استفاده می کند که ما را متعجب می سازد.

مثلاً اگر مدام به کودک تان بگویید که “باید سبزی بخوری تا مریض نشی!”، او اگر بچه ی مریضی را ببیند، احتمالاً از او می پرسد: “سبزی نخورده بودی؟” چون ذهنش این را پذیرفته و باور کرده است. به همین خاطر، نظر متخصصان اینست که والدین، تأثیر بزرگی روی نحوه ی فکر کردن فرزندشان دارند.

چیزی که ما والدین بایستی بدانیم اینست که حرف هایی که به فرزندمان می زنیم، هویت او و حریم شخصیش را شکل می دهد. از این رو، تحت هیچ شرایطی:

 

• نباید به او لقب دهیم: خیلی باهوشی ، کودنی!
• نباید روی استعدادش برچسب بگذاریم: از بچه ها خوب مراقبت می کنه!
• نباید او را با دیگران مقایسه کنیم: ببین بچه ی فلانی چقدر درسش خوبه!
• نباید آینده اش را پیش بینی کنیم: یه مهندس خوب میشی، مطمئنم به هیچ جا نمی رسی!

.

 

القابی که برچسب می شود

القابی که به فرزندمان می دهیم یکی از بزرگترین وزنه های ذهنیِ او خواهد شد که تا سالها باید حملش کند. این برچسب ها با قدرت به ذهنش می چسبد، به طوری که کندنِ آن برایش سخت خواهد بود. نکته ی مهم اینست که وقتی القابِ برچسب زده به فرزندمان را تکرار می کنیم، او هم ده ها بار بیشتر از ما، در ذهن خود تکرار می کند و به خاطر می آورد. این تکرار، در ناخودآگاهِ او تبدیل به باور می شود و وقتی به این مرحله رسید، به شکل رفتار، ظاهر شده و تقریباً تا آخر عمر با او می ماند. به این القاب دقت کنید:

 

نابغه، باهوش، کند ذهن، عجول، حواس پرت، نادان، شل و وارفته، تنبل، بی خیال، زیبا، پر دردسر، احساساتی، پرتحمل، یک دنده، چاق، دلقک، هنرمند، بی عرضه، حساس، …

.

 

.

برچسب خوب، نداریم

شاید فکر کنید که “چه خوبه که من، اون خوباش رو به بچم می گم!” اما اشتباه نکنید! شما حتی وقتی از برچسبِ به ظاهر خوب (مثل باهوش و منظم) هم استفاده می کنید، در حالِ محدود کردنِ حریم شخصیِ او هستید و به او اجازه نمی دهید وارد تجربه های جدید شود. ما بایستی به فرزندمان اجازه دهیم در مسیر رشد خود، “در شگفت شدن” را تجربه کند. هر جا تشخیص داد، تغییر مسیر دهد و آدم دیگری شود. به این ترتیب که مجبور به رعایت خط و خطوطِ ترسیم شده از طرفِ ما نباشد. همان مرزهای خودساخته ای که گناهی برای عبور از آنها نیست، اما بخاطر انتظارِ اطرافیان، به او احساس گناه می بخشد.

اگر من مدام در گوشِ فرزندم و جلوی دیگران تکرار کنم که “پسرم/دخترم باید یه دندانپزشک خوب بشه”، آینده اش را نساخته ام، بلکه آن را خراب کرده ام. او باید در مسیر علایق خودش گام بردارد و زندگی کند، نه در مسیرِ علایق شما. وقتی برچسب ها و القاب را تکرار می کنیم، حتی اگر مثبت به نظر برسد، آزادی فرزندمان را برای رشد و تکامل از بین می برد و او مجبور به طی کردنِ آن مسیر است.

شاید هنگام تحصیل در دبیرستان یا دانشگاه، متوجه شود که به این شغل علاقه ای ندارد، اما در نظر بگیرید که بارِ سنگینِ انتظارِ شما که بصورت برچسبی بر پیشانیش زده شده، آیا توان تغییرِ ریل را به او می دهد؟ با این فرض، حتی اگر درآمدِ دندانپزشکی برایش راضی کننده باشد، قطعاً راهی که دیگران برایش تعیین کرده اند و مجبور به پیمودن آن شده، هرگز او را به شگفتی و هیجان نمی رساند.

 

درس اول دوره “فن بیان فرزندان” (از اینجا وارد شوید)

.

 

برچسب “بامزه بودن”

اجازه دهید مثال دیگری را بررسی کنیم. فرض کنید در حال صحبت با یکی از اقوام تان هستید و در حالی که دخترتان هم می شنود، در موردش می گویید: “اون خیلی بامزه ست، همیشه تو خونه، ما رو سرگرم میکنه.” حالا در نظر بگیرید که وقتی دخترِ شما بارها این جمله را به شکل های مختلف بشنود، چه اتفاقی در ناخودآگاهش می افتد؟ او ذهنیتی شبیه به این خواهد داشت:

“من توی خونه بقیه رو سرگرم می کنم، و همیشه باید بامزه باشم تا بقیه خوششون بیاد”

و از این پس، او دیگر اسیرِ این الگو خواهد شد. شاید عالی و شادی بخش به نظر بیاید و فکر کنید: “خب، اینکه ایرادی نداره. مگه بامزه بودن، بده؟” اما نکته اینست که این برچسب، حریم شخصیِ او را از بین می برد و حتی در لحظاتی که تمایلی به بامزه بودن ندارد، مجبور به تظاهر می کند. پرداختن به انتظارات دیگران علی رغم میل باطنی، درون را انباشته از کسالت می کند. فراموش نکنیم که برچسب، باور می سازد و آزادیِ عمل را از کودک می گیرد.

درست است که القاب و برچسب ها معمولاً بخاطر یک ویژگی یا رفتاری ست که فرزندمان انجام می دهد یا در او بارز است، اما باید بدانیم که وقتی تبدیل به باور می شود راه فرار و آزادی را از او می گیرد.

.

.

.

دقت کنید که برچسب نسازید

پس از این به بعد، وقتی در مورد فرزندتان با دیگران صحبت می کنید و او در حالِ شنیدن است، بسیار دقت کنید. زیرا چیزی که از او یاد می شود و سرِ زبان ها می افتد، به سرعت در ذهنِ او تبدیل به برچسب می شود و تأثیرِ به مراتب بیشتری نسبت به صحبت های مستقیم با او دارد.

ما بعنوان اولیا باید تلاش کنیم که فرزندمان بتواند شخصیت منحصر به فرد خودش را پیدا کند و به تحقق برساند و این معنای واقعیِ تکامل است. باید کمک کنیم خودِ واقعی اش را بشناسد و تجربه بدست آورد. ما بایستی روی این روند، نظارت داشته باشیم، چون نسبت به او مسئول هستیم. نباید به هیچ عنوان، قالبِ شخصیتیِ معینی برایش تعریف کنیم و انتظار داشته باشیم طبق آن عمل کند.

.

راهکارِ مناسب

با این توضیحات، سؤال اینست که چطور در مورد رفتارهایش صحبت کنیم؟ پاسخ ساده است:

واقعیت را بگویید!

 

او اگر شما را می خنداند، در بیشتر مواقع است، نه همیشه. اگر ریاضیِ خوبی دارد، یکی از گزینه های آینده ی او، مهندسی ست، نه تنها گزینه. اگر به درس علاقه دارد، می تواند در صورت تمایل، پزشک یا دندانپزشک هم بشود. ویژگی های مثبتِ او را تحسین کنید و دلیلِ خوشحالی تان را از بابتِ آن ویژگی برایش شرح دهید. سعی کنید او را به بهتر شدن، تشویق کنید و مراقب باشید که به او “طرز فکر ثابت” ندهید که متوقف شود. بهتر است بجای برچسب زدن و تعیین تکلیف برای رفتارهای همیشگیِ او، نشان دهیم که در چه زمینه هایی قوی تر و مستعدتر است، چه گزینه هایی پیش رو دارد و چه رفتارهایی را بیشتر انجام می دهد.

.

یک کتاب جامع و تمام عیار

این مقاله، بخشی از کتاب کاربردی “فن بیان و اعتماد به نفس فرزندان” است که در آن، تمرینات جامعی برای ارتقای دو مهارتِ “فن بیان و اعتماد به نفس” بچه ها و همچنین نکات مهمی برای تربیت فرزند ارائه کرده ایم. با کلیک روی تصویر زیر می توانید نسخه ی دانلودی یا چاپی آن را تهیه نمایید:

 

.

.

تربیت هوشمندانه فرزند

برای کمک به اولیای فرهیخته جهت تربیتی ساده و اثربخش، یک آموزش جامع 20 ساعته به نام ” تربیت هوشمندانه فرزند ” آماده شده که بصورت کاربردی و دقیق، نکات اساسی برای حل مشکلات بچه ها و تربیت یک فرزندِ سالم و موفق را به شما آموزش می دهد. حتماً توضیحات این دوره ی ارزشمند را با کلیک بر روی کلید زیر ملاحظه بفرمایید.

.

.