سه واکنش بچه ها هنگام بروز مشکل

چالش عبارتست از هر اتفاقِ ناگهانی که فرزندِ ما را وادار به یک واکنش متفاوت می کند. در واقع واکنش فرزند ما از سه حالت خارج نیست.

 

وقتی یکی از وسایل او را بدون اجازه برمی‎دارند، وقتی مسخره اش می کنند، هنگامی که در مقابلِ درخواست خود “نه” می شنود، زمانی که حق او را نادیده می گیرند و در تمام حالت های مشابه، یک چالش برای فرزند ما رخ می دهد که او را وادار می سازد تا یک عکس العمل نشان دهد.

عکس العمل آدمها، چه کوچک و چه بزرگ، در برابر چالش ها و تعاملات زندگی، از این سه حالت خارج نیست:

o      رفتار خجولانه و کمرویی

o      واکنش پرخاشگرانه و پُرویی

o      برخورد محکم و محترمانه

.

.

ارثیه ای از انسان نخستین

ده ها هزار سال پیش، زمانی که اجداد پیشین ما با خطری مواجه می شدند، دو راه بیشتر پیشِ رویشان نبود. تصور کنید که انسان اولیه، در حالِ قدم زدن در جنگل است که ناگهان با یک شیرِ وحشی برخورد می کند و چشم در چشم آن می شود.

اگر چه هیچیک از ما چنین تجربه ای نداشته ایم، اما حقیقتاً می دانیم که لحظه ی دهشتناکی ست! او در این شرایط، برای زنده ماندن و بقا، دو انتخاب بیشتر ندارد: یا با شیر بجنگد و یا از او فرار کند! اصولاً انسان های اولیه، برای بقا، نیاز به همین دو شیوه داشتند و شیوه ی سومی در کار نبود. یا آنها آن مشکل را از سرِ راه خود برمی داشتند و یا از سرِ راهِ او کنار می رفتند.

شیوه ی جنگیدن و فرار کردن، فقط مختص اجداد ما هنگام مواجهه با حیوان وحشی نبود، بسیاری از انسانهای عصرِ مدرن نیز در زندگی روزمره ی خود، به همین روش عمل می کنند. با این تفاوت که بجای مواجهه با یک حیوان وحشی، شیوه ی جنگیدن یا فرار را برای چالش های زندگی شان به کار می برند. شیوه ای که برای مسائل کنونی، کارآمد و کارساز نیست.

در این مورد، ذیل عنوان ترس و ریشه های آن، در کتاب “ترسهایت را بترسان” توضیحات مفصلی داده ام. می توانید نسخه ی الکترونیکی این کتاب را از >> این صفحه هدیه بگیرید.

.

.

در دوران مدرن، در زمانی که چالش ها دیگر جانِ ما را تهدید نمی کند، شیوه ی سومی برای حل و فصل و برطرف کردن مخاطرات زندگی بوجود آمد. همان شیوه ای که من آن را رفتار “محکم و محترمانه” می نامم. این شیوه، نه آسیب های جنگیدن را به جا می گذارد و نه هزینه های ناشی از فرار را به دنبال دارد.

قبل از آشنایی با این شیوه، بهتر است با دو واکنش فرزند خود یعنی خجولی گری و پرخاش‎گری، آشنا شویم. دو رفتاری که افراد کوچک و بزرگ، در مقابل تمام چالش ها از خود نشان می دهند، البته در صورتی که رفتارِ “محکم و محترمانه” را بلد نباشند.

.

.

رفتار خجولانه و کمرویی

ساده ترین و راحت ترین واکنش فرزندمان در برخورد با چالش ها، رفتار خجولانه یا همان کمرویی کردن است که نوعی فرار برای دور شدن از دردسرهاست. فرزند خجالتی، در شرایطِ چالش انگیز، هیچ عکس العملی از خود نشان نمی دهد و از کنار اتفاقات می گذرد. بیشتر مواقع، او در نوعی انفعال زندگی می کند و حرفی برای گفتن ندارد. چنین فردی، توانایی دفاع از حق خود را ندارد و در برابر بی توجهی دیگران نسبت به حقوق خود، ساکت می ماند.

به عنوان مثال، زمانی که یکی از بچه ها، فرزندِ خجالتیِ ما را هُل می دهد یا یکی از وسایل او را بر می دارد، او نمی داند چه باید بکند و بلد نیست وسیله اش را بخواهد. موضوع این نیست که به فرزند ما آسیب رسیده یا خیر، وسیله اش گران بوده یا نه، بلکه موضوع، ناتوانی او در دفاع از حق خود است که روی احساس ارزشمندی اش نیز تأثیر می گذارد. او تنها واکنشی که بلد است، گریه کردن یا رد شدن از موضوع است که به “فرار” تعبیر می شود. به عبارت دیگر، رفتارِ فرد خجالتی و کمرو در برابر چالش های زندگی، فرار کردن است.

.

رفتار پرخاشگرانه

پرخاشگری به این معناست که فرد، بجای صحبت کردن و حل موضوع، سعی می کند با زور و خشونت یا ناراحت نشان دادنِ خود، فرد مقابل را وادار به عقب نشینی و پذیرش کند. رفتار پرخاشگرانه لزوماً به معنای فریاد و عصبانیت نیست، بلکه همین که با لحنِ غیرمحترمانه و حتی با طعنه و کنایه صحبت شود، نشانه ی خشونت در رفتار و عدم اعتماد به نفس است.

خیلی از بچه ها، برای فرار از کمرویی و دفاع از حق و حقوق خود، به سراغ رفتار پرخاشگرانه می روند. آنها می خواهند خجالتی نباشند و کسی نتواند حق شان را ضایع کند. غافل از اینکه این واکنش فرزند ما نیز، یکی از نشانه های نداشتن اعتماد به نفس است.

.

رفتار محکم و محترمانه

در مقابل دو رفتارِ غریزی و اولیه در انسانها، رفتار سومی نیز وجود دارد که باعث می شود فرزندمان بتواند بدون ناراحت کردن خود و دیگران، به حق خود برسد. توضیحات عملی این روش را با ورود به دوره نیمه رایگان “فن بیان فرزندان” بصورت اصولی به فرزندتان آموزش دهید.

.

از  >> اینجا  وارد دوره مقدماتی “فن بیان فرزندان” شوید

.

.

یک کتاب جامع و تمام عیار

این مقاله، بخشی از کتاب کاربردی “فن بیان و اعتماد به نفس فرزندان” بود، که اگر علاقمندید تمرینات جامعی را برای ارتقای این دو مهارتِ فرزندتان بکار بگیرید، می توانید از این کتاب بهره ببرید. جهت تهیه ی کتاب، روی تصویر بزنید:

.

یک خبر خوب

.