غم و اندوه از دیدگاه قرآن
همه ما در زندگی دچار غم و اندوه شده ایم. احساس غم به سراغ همه ی ما آمده است.
وقتی حس می کنیم که در مقابل یک رویداد ناتوانیم و توانایی تغییر و بهبود آنرا نداریم، غصه می خوریم. هرگاه اتفاقی روی دهد که خوشایند ما نیست و در ما تأثیر بدی می گذارد، غمگین می شویم.
.
ما از رویدادهای ناخوشایند دوری می کنیم و دوست نداریم آنها را تجربه کنیم. زیرا حس بدی به ما می دهد و ما را دچار غم و اندوه می کند.
اما اگر نمی توانیم روی آن رویداد، تأثیر مثبتی داشته باشیم، آیا روی احساس خود نیز نمی توانیم تأثیر بگذاریم؟
آیا ما می توانیم احساس خود را نسبت به آن رویداد تغییر دهیم و به حس بهتر برسیم، فارغ از اینکه آن رویداد چیست و به ظاهر، چه تأثیری داشته است؟
اگر فکر می کنید که توانایی تغییر آن رویداد را ندارید، درباره ی احساس و برداشت خود از آن رویداد چطور؟ آیا باز هم نمی توانید تغییرش دهید؟ آیا نمی توانید بصورت ارادی، احساس خود را از آن رویداد تغییر دهید؟
.
مطالب کامل تر را در کتاب صوتی “مدار سعادت” بشنوید (کلیک کنید)
.
.
غم و اندوه از دیدگاه قرآن
در این مقاله می خواهیم بحث “غم و اندوه در زندگی” را از دیدگاه کتاب آسمانی قرآن بررسی نماییم. ببینیم خداوند در این باره چه مطلبی گفته و چه راهکاری را ارائه نموده است.
.
حزن در قرآن
در قرآن، “غم و اندوه” با تعبیر “حزن” آمده است. آیا ما بایستی محزون باشیم و غصه بخوریم و اساساً داشتن غم و اندوه در زندگی یک حُسن است و مورد تمجید قرار گرفته و یا صورت دیگری دارد؟
کلمه ی حزن و مشتقات آن بارها در قرآن ذکر شده است و جالب اینکه در تمامی مواردی که افرادِ مؤمن و درستکار مورد خطاب قرار گرفته اند، با حرف “لا” آمده است، به این معنی که “غمگین نشو” و “محزون مباش”.
۱۴ بار در قرآن به پیامبر و مؤمنین فرمان داده شده که محزون مباشید و اندوه به خود راه ندهید. هیچ موردی وجود ندارد که امر به غم و اندوه شده باشد. این عبارت آنقدر واضح و گویا بیان شده است که صراحتاً می توان آنرا مشاهده کرد.
.
در آیه ۱۵۳ سوره آل عمران، مجازات سرپیچی از فرمان پیامبر را اندوه روی اندوهی عنوان می کند و این مطلب را انتقال می دهد که اگر در راه خدا و تحت امر پیامبر نباشید، دچار “اندوه” که اتفاق بدی ست، خواهید شد.
در بیان صفات مؤمنان، عبارت تکراری اینست که ایمان آورندگان به خدا، نه می ترسند و نه اندوهگین می شوند. این عبارت در وصف حال مؤمنان، ۱۲ بار تکرار شده است. کسانی که “ترسی ندارند و اندوهگین نمی شوند” عبارتند از:
- کسانی که از هدایت پیروی کنند (۳۸ بقره)
- اگر به خدا و روز بازپسين ايمان داشته باشند و كارى شايسته كنند (۶۲ بقره)
- هر كس كه از روى اخلاص رو به خدا كند و نيكوكار بود (۱۱۲ بقره)
- كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق می كنند و پس از انفاق منّتى نمی نهند (۲۶۲ بقره)
- آنان كه اموال خويش را در شب و روز، در پنهان و آشكار انفاق می كنند (۲۷۴ بقره)
- آنان كه ايمان آورده و كارهاى نيكو كرده اند، و نماز خوانده اند و زكات داده اند (۲۷۷ بقره)
- هر كس كه ايمان آورد و كار شايسته كرد (۴۸ انعام)
- هر كه به خدا و روز قيامت ايمان داشته باشد و كار شايسته كند (۶۹ مائده)
- كسانى كه پرهيزگارى كنند و به صلاح آيند (۳۵ اعراف)
- دوستان خدا (۶۲ یونس)
- آنان كه گفتند كه پروردگار ما اللَّه است و سپس پايدارى ورزيدند (۱۳ احقاف).
.
رهایی از اندوه و نگرانی
پس بطور خلاصه، مهمترین راههای رهایی از اندوه و نگرانی از دیدگاه قرآن:
- ایمان داشتن به خدا،
- دوری از اعمال ناشایست،
- انجام کارهای نیک
- و انفاق و بخشش در راه خدا
است که در ادامه، هر یک را بررسی می نماییم.
.
کتاب صوتی “مدار سعادت” نگاه تازه ای به شما می بخشد (کلیک کنید)
.
ایمان به خدا
خداوند در آیه ۴۰ سوره توبه از قول پیامبر به همراهش که در حال نگرانیست میفرماید: “اندوه به خود راه مده، خداوند با ماست”.
از این جمله می فهمیم که در صورتی که به راستی در راه خدا باشیم و خدا را همراه خود بدانیم، نگران نخواهیم شد و جایی در زندگی نیست که نیازمند اندوه و نگرانی ما باشد. خداوند در آیات مختلف قرآن، مسلمانان را از اندوه برحذر داشته و امر کرده که غمگین نباشید.
.
ویدئوی زیر را مشاهده نمایید:
فیلم سمینار “هنر لذت بردن از زندگی”
.
زمانهای زیادی هست که ما بخاطر ایمان ضعیف خود، دچار ترس و نگرانی می شویم و از اتفاقاتی نگرانیم که هیچگاه رخ نداده و نخواهد داد.
ما نگرانیهای زیادی در زندگی داریم که اگر به ریشه ی آن توجه کنیم، عدم توکل به خدا و ایمان ضعیف ماست که باعث آن شده است.
.
در این باره، در مقاله >> معنویت و ایمان، ضد ترس توضیحات بیشتری داده ایم.
.
دوری از اعمال ناشایست
تنها جایی که اندوه ما جا دارد، زمانیست که از راه درست فاصله گرفته باشیم و این احساس، باعث می شود که به مسیر درست برگردیم و بخواهیم اندوه را از خود دور نماییم.
هر بار که احتمالاً کاری نادرست انجام می دهیم، وجدان ما نهیب می زند و ما را از عمل نادرستمان مطلع می کند. در این هنگام اندوهگین می شویم و غم به سراغمان می آید.
پرهیزگاری صفت بارز مؤمنان واقعی ست که آنها را از انجام عمل نادرست بازمی دارد و همین نیروی درونی ست که ملاک نزدیکی به خداوند بیان شده است (۱۳ حجرات).
شاید بهتر باشد به خطا و گناه، به این شکل که “عملی که ما را از رشد و آرامش و تکامل، دور سازد، گناه است” نگاه کنیم.
بعضی افراد به طعنه می گویند:
“اسلام، هر کاری رو که به آدم حال میده، حرام کرده!”
بله خوب، کاری که برای الانِ شما لذت بخش و برای فرداهای شما، زجر آور باشد، باید هم نکوهش شود، مگر اینکه بخواهید آینده را فدای لحظه ی حال کنید!
.
.
انجام کارهای نیک
وقتی کار نیکی انجام می دهیم، احساس خوبی داریم. ما از خود احساس مثبتی پیدا می کنیم و این حس عالی، ناراحتی ها را از ما دور می کند و شادی را جایگزین غم و اندوه می سازد.
مگر می شود به کسی کمک کرد و حس خوبی نگرفت؟ افتاده ای را بلند کرد و احساس ارزشمندی نکرد؟ مگر ممکن است به ضعیف تر از خود، کمک کنیم و به حس خوب و آرامش نرسیم؟
.
در کتاب “مدار سعادت” مفصل به این موضوعات پرداخته ایم
برای دانلود ۵۵ صفحه از این کتاب، روی اینجا کلیک نمایید
.
انفاق و بخشش
در قرآن تأکید زیادی روی انفاق شده، بطوری که به عنوان یکی از صفات برجسته ی مؤمنان و رستگاران معرفی شده است.
پرداخت زکات و انفاق از مال، بصورت نهان و آشکارا، صفت برجسته ایست که به انسانهای توکل کننده به خدا اختصاص دارد.
کسانی که به خداوند و قوانین ثابت او ایمان دارند، می بخشند و با این کار، بیشتر دریافت می کنند. با انفاق مال خود، اعتمادشان به خداوند را نشان داده و به روزیِ خود برکت می دهند.
پس اگر علاوه بر مال و دارایی، به شکل مشابه، از دانش، مهارت و توانمندی خود نیز انفاق کنیم، هم به شادی می رسیم و هم دانش، مهارت و توانمندی مان بیشتر خواهد شد.
.
حل ریشه ای
ریشه ی غم و اندوه، به عزت نفس ما برمی گردد. این آموزش اثرگذار را به شما هدیه می کنم. با کلیک روی دکمه ی زیر، توضیحات ورود به دوره ی مقدماتی “عزت نفس” را ببینید و با جدیت برای آن وقت بگذارید:
.
