کنترل زندگی
همه ی آدمها دوست دارند که زندگی در کنترل خودشان باشد. اگر موضوعی برایشان ناخوشایند است, به راحتی بتوانند تغییرش دهند.
.
توانایی کنترل زندگی و تغییر اوضاع, بر کیفیت زندگی و احساس آدمها تاثیر گذار است. وقتی فرد می بیند نمی تواند اوضاع را به شکل مطلوب تغییر دهد, نگران, ناراحت و مضطرب می شود. بدین لحاظ, احساسی که در هر لحظه ی زندگی داریم به صورت مستقیم, از توانایی کنترل ما روی موضوعات زندگی مان اثر می پذیرد.
.
دایره ی انفعال
دسته ای از موضوعات هستند که ما هیچ کنترلی روی آنها نداریم. اینها مواردی هستند که از دسترس ما خارج اند و به احتمال زیاد کوچکترین اثری روی آنها نداریم. مثلاً آیا شما می توانید قیمت دلار را کنترل کنید؟ آیا قادرید فقر و گرسنگی را در جهان از بین ببرید؟ آیا می توانید از وقوع جنگ جلوگیری کنید؟
بسیاری از افراد با تمرکز روی موضوعاتی که کوچکترین اثری در آنها ندارند، احساس خود را خراب می کنند. مثلاً با فکر کردن به فقرایی که گرسنه می خوابند، حالشان بد می شود. با ناراحتی درباره ی روند افزایش دلار، بهم می ریزند و مدتها فکر خود را مشغول آن می کنند.
.
دایره اثرگذاری
موضوعات و مواردی هستند که ما روی آنها تأثیر گذار هستیم اما کنترل کامل آنها در اختیار ما نیست. برای این دسته از موضوعات، لازمست شناخت درستی بدست آوریم و محدوده ی آنها را بشناسیم.
ما روی وزن خود اثر گذاریم، اما دقیقاً نمی توانیم آنرا کنترل نماییم. مثلاً با نخوردن شیرینی، می توانیم به کاهش وزن خود کمک کنیم، اما اینکه چه میزان از وزن ما کاسته خواهد شد، در اختیار ما نیست.
ما روی روابط خود اثر گذاریم، اما دقیقاً نمی توانیم روند یک رابطه را کنترل کنیم. مثلاً می توانیم با فردی طرح دوستی بریزیم، اما اینکه در آینده به چه سمتی گرایش خواهد داشت، در کنترل صد درصدی ما نیست.
ما روی سلامتی خود اثر گذاریم، اما دقیقاً نمی توانیم اندازه ی فاکتورهای سلامتی خود را کنترل نماییم. مثلاً می توانیم ورزش کنیم تا سلامت تر شویم، اما نمی توانیم میزان چربی خون خود را دقیقاً معین کنیم.
همینطور، ما می توانیم روی اطرافیان خود اثر بگذاریم، اما رفتارهای آنها را نمی توانیم کنترل کنیم. مثلاً با راهنمایی کردن خواهر یا برادر یا دوست خود، می توانیم او را متوجه اشتباهش کنیم، اما اینکه تصمیم نهایی را چگونه خواهد گرفت، تحت کنترل ما نیست.
.
.
دایره اختیار
شاید تصور کنید که با این حساب، حوزه ای در زندگی ما نیست که در آن بتوانیم بصورت کامل و صد در صد کنترل داشته باشیم، اما واقعیت چیز دیگریست. دو حوزه وجود دارد که ما کنترل کامل و صد در صد روی آنها داریم. این دو حوزه عبارتند از:
- فکر و تمرکز ما
- اقدام و رفتار ما
اجازه دهید کمی بیشتر درباره ی این دو مورد صحبت کنیم.
.
فکر و تمرکز ما
شما در هر لحظه می توانید به سرعت، فکرتان را به سمتی که می خواهید تغییر دهید. ما در زندگی، کنترل کاملی روی فکر و تمرکز خود داریم. شاید اکثر مواقع اینکار را بصورت ارادی و دلخواه انجام ندهید و عوامل محیطی، شما را تحت تأثیر قرار دهد. اما واقعیت اینست که شما بصورت کامل و صد در صد می توانید تمرکزتان را از موضوعی بردارید و روی موضوع دیگری بگذارید.
.
.
اقدام و رفتار ما
حوزه ی دیگری که قادریم بصورت کامل آنرا کنترل نماییم، اقدامات ماست. عملی که در حال حاضر در حال انجام آن هستیم. هیچکس نمی تواند ما را مجبور به انجام کاری خاص در زمانی مشخص کند. ما همواره کاری که خودمان دوست داریم، انجام می دهیم.
شاید بگویید اینکه من سرِکار می روم از روی اجبار است، اگر نروم اخراج می شوم. شاید اینگونه باشد، اما این هم یک انتخاب از طرف شماست که داشتن آن کار را به از دست دادنش ترجیح می دهید و اقدام ترجیهی خود را انجام می دهید. افراد زیادی هستند که بیشتر از شما به آن حقوق احتیاج دارند، اما از رفتن به سرِکار سرباز می زنند.
.
روی چه حوزه ای تمرکز کرده اید؟
در بخش ابتدایی این مقاله، در این باره صحبت کردیم که احساس ما در هر لحظه ی زندگی، به صورت مستقیم, از توانایی کنترل ما روی موضوعات زندگی مان اثر می پذیرد. حال سؤال اینست که روی کدام دایره تمرکز کرده اید؟ روی دایره ی انفعال، دایره ی اثرگذاری و یا اختیار؟
.
.
تمرکز روی دایره انفعال
متأسفانه اکثر آدمها در بیشتر لحظات زندگی شان، روی دایره ی انفعال تمرکز دارند. یعنی روی موضوعاتی که از کنترل آنها خارج است و به دلیل اینکه نمی توانند آن مسائل را حل کنند و اصولاٌ از قدرت آنها خارج است، دچار نگرانی و ناراحتی می شوند و حال خود را خراب می کنند.
.
تمرکز روی دایره اثر گذاری
موضوع دیگر اینست که لحظاتی پیش می آید که افراد روی دایره ی اثرگذاری متمرکزند، اما توقع و انتظار آنها اینست که کنترل کامل و صد در صد روی آن داشته باشند. به نظر شما این ممکن است؟ همانطور که توضیح داده شد، دایره ی اثرگذاری جاییست که ما می توانیم اثری کوچک یا بزرگ روی آن داشته باشیم اما انتظار کنترل کامل، انتظاری غیر معقول است.
این بدین معناست که ما می توانیم هر کاری که از دستمان بر می آید برای اثرگذاری مثبت روی موضوع مورد نظرمان داشته باشیم، اما نباید توقع آنرا داشته باشیم که قضیه، دقیقاً همانگونه پیش برود که مورد انتظار ماست. این آگاهی به ما کمک می کند که حال بهتری داشته باشیم و دچار استرس و ناراحتی کمتری شویم.
.
.
تمرکز روی دایره اختیار
بهترین جایی که می توان انرژی گذاشت و از تمرکز خود نتیجه گرفت، دایره ی اختیار است. ما در دایره ی اختیار، کنترل کامل روی اتفاقات درونی خود (افکار) و اقدامات بیرونی خود (رفتار) داریم و می توانیم انتخاب کنیم که چه چیزی را از خود بروز دهیم. مسلماٌ نتیجه ای که از این اختیار می گیریم، به مطلوب ما نزدیکتر است و احساس ما را بهتر می کند.
.
این موضوع، یکی از مباحث کاربردی و اثرگذار دوره “معماری عزت نفس“ است که پیشنهاد می کنم با دوره ی نیمه رایگان مقدماتی عزت نفس شروع نمایید:
.
